Nobilis

Henryk Krzyżan

Witam,
Według wszystkich dostępnych słowników nobilis oznacza osobę szlachetnie urodzoną, szlachcica, ale w parafii św. Marii Magdaleny w Poznaniu nobilis występuje przed nazwiskami piwowarów, kupców, rajców, ławników miejskich i innych "znamienitych" osób pełniących różne funkcje w mieście. Może to jednak oznacza w tym przypadku szlachetny, a nie szlachetnie urodzony?
W odróżnieniu do takich osób, nazwiska arystokracji są poprzedzane określeniem Gnossos/Gnosor.

Paweł Wietrzykowski

Cytuj:

Może to jednak oznacza w tym przypadku szlachetny, a nie szlachetnie urodzony?

Też spotkałem nie raz takie określenie, używane w stosunku do zamożnych mieszkańców miast i miasteczek. Wtedy 'tłumaczyłem' je sobie jako: poważany, szanowany - nie jako 'szlachetny z pochodzenia'.

Henryk Krzyżan

Ja też sobie to tak tłumaczę. W XVII i XVIII wieku szlachta nie mogła zajmować się np. handlem.

Biedronka · **Dołączył(a):** 09 lut 2016, 19:45 **Posty:** 57

Witam serdecznie,
W jednym z aktów, który dotyczył syna Piwowara i skryby, który był leśniczym i strzelcem w służbie marszałka, znalazłam określenie "sławetny". Według słownika "taki, o którym zbyt dużo się mówi". Jak to poprawnie rozumieć?

Jerzy Kołpowski

Biedronka napisał(a):

Witam serdecznie,
W jednym z aktów, który dotyczył syna Piwowara i skryby, który był leśniczym i strzelcem w służbie marszałka, znalazłam określenie "sławetny". Według słownika "taki, o którym zbyt dużo się mówi". Jak to poprawnie rozumieć?

Agnieszko, dla poprawnego zrozumienia statusu naszych przodków nie wystarczy posiłkować się współczesną definicją słownikową jego określenia. Jest sporo dyskusji na ten temat na genealogicznych forach internetowych. Spójrz na przykład tutaj:
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-printvie ... rt-0.phtml
Polecam też pozycje książkowe, takie jak "Poradnik genealoga amatora" Rafała T. Prinke, czy "Poszukiwanie przodków. Genealogia dla każdego" autorstwa Małgorzaty Nowaczyk.

Biedronka · **Dołączył(a):** 09 lut 2016, 19:45 **Posty:** 57

Dziękuję bardzo. Współczesne tłumaczenie nie wydawało mi się adekwatne do tamtych czasów, a innego konkretnego nie znalazłam. Jeszcze raz dziękuję za pomoc

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Wiele ksiąg z różnych rejonów Wielkopolski zostało zindeksowanych , wiele widzieliśmy, wieloma spostrzeżeniami podzieliliśmy się na forum. Jasne, że często nasza interpretacja odbiega od schematów. Osoba indeksująca ma więcej wiedzy praktycznej, nie ma czasu na szukanie i czytanie książek . Kupić książkę, tylko dla jednego terminu, którego nie rozumiemy?? Doprowadziłoby to do bankructwa i tak oszczędny budżet.
Na forum WTG jest wielu fachowców, którzy taką książkę zakupili przeczytali skoro ją polecają. Szkoda też ,że nie podzielą się jej zawartością. W jednym z postów odnalazłam bardzo ciekawe spostrzeżenie.
Genealogia to jest tak jak archeologia „ trzeba do calca” czyli do samego dna dopóki istnieją wątpliwości. A one są więc trzeba je wyjaśniać poprzez wymianę poglądów, przykładów etc. Po to wyjaśniać żeby nie brnąć w błędach.
A jeden błąd tworzy lawinę następnych błędów. Oto przykłady wybrane z mojej indeksacji dotyczące słowa „ nobiles' z terenów wiejskich metryki urodzeń:

1739r- Ignacy Józef Antoni- ojciec Piotr Węgorzewski – łowczy poznański dziedzic- x Anna Gajewska. Chrzestni Jan Mierucki G x Justyna Węgorzewska Nobiles łowczyni poznańska.
1710r- Łukasz Adam Burdas x Dorota. Hrz. Stanisław Klimaszczyk x Małachowska panna Nobiles.
1719r- Bartłomiej - Dwór Drobnin – rodzice nie wpisani. Chrzestni Antonius Mirzulej/ Minurel [ trudno odczytać} Nobiles x Marianna Żarzyńska Nobiles
1708r- Wojciech – Wojciech Stróż x Agnieszka. Andrzej Ossowski MD. X Hedvigis Racząska panna Nobiles.

To tylko kilka przykładów bo nie chce mi się przepisywać -jest dużo. Szlachta nie „siedziała” tylko na wsi, ale także w mieście. Można o tym poczytać analizując testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich.
Czy w mieście nobiles oznaczał co innego niż na wsi?? Jezeli tak dlaczego więc używano takiego samego określenia??

Pozdrawiam,
Mirka G.

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Pierwsza różnica w pisowni Nobilis i Nobiles więc o pomyłkę nietrudno.

Nobilis- oznacza rangę
W hierarchi wojskowej ( dawniej także urzędniczej , dworskiej) stopień służbowy

Nobiles- szlachectwo
Przeważnie nobiles oznaczało szlacheckiego młodzieńca czyli syna lub córkę. Również w ten sposób określano sługi dworskie, mężczyzn lub kobiety przebywające jakiś czas na dworze tzw. służba dworska. Także wielu ekonomów było określanych w ten sposób.

Trzeba zwracać uwagą na pisownię tego słowa bo różnica jest zasadnicza. Można się pomylić toteż wyjaśniam

Pozdrawiam,
Mirka G.

Henryk Krzyżan

Na stronie genepedia.pl jest tabelka, z której wynika, że nobilis/nobilisa to szlachcic i szlachcianka.
http://genepedia.cba.pl/tlumaczenia/S%C ... .-pol..htm
Na stronie Glosbe jest inne tłumaczenie.
https://pl.glosbe.com/la/pl/nobilis
W Wikisłowniku szlachta to Nobilitas
https://pl.wiktionary.org/wiki/nobilitas#la

Łukasz Bielecki · **Dołączył(a):** 21 lis 2006, 16:07 **Posty:** 3869

miroslawa napisał(a):

Pierwsza różnica w pisowni Nobilis i Nobiles więc o pomyłkę nietrudno.

Nobilis to liczba pojedyncza, a nobiles - mnoga, oczywiście w mianowniku. Do tego w łacinie jest jeszcze kilka innych przypadków, na co trzeba zwracać uwagę, bo w tekście narracyjnym mogą one też wystąpić, np. biernik nobilem (w liczbie mnogiej nobiles, jak w mianowniku). Przynajmniej rodzaj męski i żeński mają w tym typie odmiany identyczne formy, a nie wszystkie przymiotniki tak mają....

koszuciak

Stosowanie predykatu Nobilis było bardzo mocno uwarunkowane od maniery piszącego i w metrykaliach, szczególnie tych z 2 poł. XVIII w. i 1 poł. XIX w., wpisywano je skolko ugodno, w zależności od tego, co w odczuciu piszącego przemawiało za tym, aby konkretnej osobie dopisać odpowiedni predykat.

Generalnie od momentu zaistnienia kancelarii księgi wpisów na ziemiach polskich (przełom XIV/XV wieku), predykat Nobilis nosiła szlachta zdolna do służby wojskowej, zaś sformułowania Generosus i Magnificus odnosiły się tylko i wyłącznie do elit urzędniczych i dworskich lub osób szczególnie zasłużonych, co w ostatnim przypadku należało jednak do rzadkości. Wraz z upływem czasu waga tych predykatów ulegała stopniowej degradacji i praktycznie już w XVII w. większość szlachty była generosi. W skrócie można powiedzieć, że XV-wieczny nobilis był równy XVII- i XVIII-wiecznemu generosus.

Wracając jednak do kwestii metrykaliów. Oczywistym jest, że szlachta musiała być odpowiednio wyróżniona w danym zapisie, co zresztą regulowały odpowiednie przepisy, których teraz nie zacytuję z pamięci, jednak księża byli bardzo hojni w stosowaniu predykatów generosus, magnificus, a i czasem zapisywano niektórych jako Illustris, którzy byli tylko wielkimi właścicielami ziemskimi, nie dzierżącymi żadnego urzędu. Predykat nobilis w tym czasie stał się już w zasadzie predykatem najniższego szczebla, którego mógł dostąpić praktycznie każdy, bez względu na miejsce zamieszkania. Niech dowodem będzie to, że w jednej z parafii wielkopolskich w XVIII w., którymi się zajmowałem, proboszcz zapisywał członków swojej rodziny jako nobiles, choć pochodzili oni z drobnomieszczańskiej i nie najbogatszej rodziny krawieckiej. Z kolei w latach 20. XIX w. natrafiłem na... kowala, zapisanego jako nobilis.

Myślę, że więcej mógłby jeszcze tutaj powiedzieć Bartek, który również posiada sporą wiedzę w tej materii.

Bartek · **Dołączył(a):** 21 mar 2007, 10:02 **Posty:** 2517

Wg przywołanego tu dra Prinke:
http://kaminscy.pl/index.php/genealogia/hierarchia/

Jest to jednak zapis pewnych tendencji, a nie reguła. Regułą w przypadku szlachty pozostało: N. < G. < Mgf. < IM.

Dewaluację predykatów da się zauważyć wszędzie, również u mieszczan i duchowieństwa. I im niższy status kancelarii tym większy bałagan.

koszuciak napisał(a):

Wracając jednak do kwestii metrykaliów. Oczywistym jest, że szlachta musiała być odpowiednio wyróżniona w danym zapisie, co zresztą regulowały odpowiednie przepisy,

O! Byłbym wdzięczny za cytat.

Łukasz Bielecki · **Dołączył(a):** 21 lis 2006, 16:07 **Posty:** 3869

Bartek napisał(a):

koszuciak napisał(a):

Wracając jednak do kwestii metrykaliów. Oczywistym jest, że szlachta musiała być odpowiednio wyróżniona w danym zapisie, co zresztą regulowały odpowiednie przepisy,

O! Byłbym wdzięczny za cytat.

Jeśli nawet nie ma pod ręką cytatu, na pewno zgodne to jest z duchem feudalizmu...

koszuciak

Bartek napisał(a):

O! Byłbym wdzięczny za cytat.

Problem polega na tym, że spotkałem się z tym już jakiś czas temu w pewnych źródłach (z tego, co pamiętam, to pewien ksiądz był dość "gorliwy" i wynotował przepisy prawne w księdze metrykalnej) i z jakiejś przyczyny po prostu tego nie zapisałem (wiem - mea culpa!)... Później jeszcze w rozmowie z pewną osobą też o tym wspominaliśmy (chyba nawet mówiliśmy o tym samym przykładzie), jednak z czasem o tym zapomniałem. Jednak przy chwili wolnej od spraw bieżących postaram się to odszukać.

---
[DOPISANE]

Żeby bardziej zrozumieć istotę tego problemu, odsyłam do Genealogii Dworzaczka (Warszawa 1959, s. 63):

Cytuj:

Wiejscy plebani przeważnie nie byli szlachtą, toteż często nie znali dobrze genealogicznych stosunków swych szlacheckich parafian, przekręcali nazwiska i piastowane urzędy. Nie umieli odróżnić tych, którzy z prawa należeli do uprzywilejowanego stanu od pnących się do niego poprzez swoisty awans społeczny. Tedy nomenklatura: magnificus, generosus, nobilis, która w praktyce kancelarii sądowych miała swoje dość ściśle określone znaczenie, tutaj bywała raczej wyrazem materialnego autorytetu, jakiego zażywał wobec plebana ten czy inny posesjonat, dzierżawca lub nawet wpływowy ekonom pański.

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Był przepis zobowiązujący księży do zapisywania bardzo szczegółowo wszystkich danych dot. chrztów, ślubów i zgonów "szlachetnie ...".
Jak będę w domu, to go odszukam, sfotografowałam go z mikrofilmu w AP Kalisz.
Ten mikrofilm przeglądał Pan z Kościelnej Wsi, może On wcześniej odszuka te zapisy.

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Teki prof. Dworzaczka

51569 (Kórnik)
1807.21/VII. (K.) Dziecko nieślub., * 13/VII Anna Marjanna, c. uczc. Reginy Sypniewskiej wdowy, przybyszki, i MD. Karola Miaskowskiego, mieszk. w K. -- X. i GD. Juljanna Węsierska ekonom. prowent. kórnic.

Henryk Krzyżan

Pisownię Kurnik na Kórnik zmienił dopiero Tytus Działyński po roku 1826, więc skąd Kórnik w dokumencie z roku 1807.

Bartek · **Dołączył(a):** 21 mar 2007, 10:02 **Posty:** 2517

Bo to nie cytat lecz regest.

Henryk Krzyżan

Bartek napisał(a):

Bo to nie cytat lecz regest.

Dzięki

koszuciak

Poza tym dla przykładu:

Cytuj:

21401 (Śrem)
1684.24/XII. (Ś.) Agnieszka, c. G. Józefa i Marjanny Skrotkowskich -- chrz. nieszl.

A pisownia brzmiała: Srzem

Lub:

Cytuj:

25875 (Środa)
1702.0/5. (Sroda) Anna Barbara, c. M. Wojciecha i Katarz. Bonikowskich -- MD. Zygm. Sniegocki i MV. Woźnicka

A częstokroć pisano Srzoda, Śrzoda lub Szrzoda.

Więc z pretensjami o pisownię Kurnik a Kórnik nie do autora postu, a do autora regestu...

Bo jeśli to była próba uszczypliwości, to naprawdę wybitnie niskich lotów...

Henryk Krzyżan

Chciałem się po prostu dowiedzieć, bo może czegoś nie wiem, może źródła podają mylną datę zmiany pisowni, ale Ty oczywiście jesteś niezawodny w ocenie moich intencji i jak zwykle robisz to w sposób bardzo subtelny i taktowny :-)

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

DankaW napisał(a):

Teki prof. Dworzaczka
51569 (Kórnik)
1807.21/VII. (K.) Dziecko nieślub., * 13/VII Anna Marjanna, c. uczc. Reginy Sypniewskiej wdowy, przybyszki, i MD. Karola Miaskowskiego, mieszk. w K. -- X. i GD. Juljanna Węsierska ekonom. prowent. kórnic.

To jest jeden znaleziony przykład z Tek Dworzaczka. Nie jest on podparty żadnymi przepisami prawnymi dotyczącymi zapisu dzieci nieślubnych. Nie można też z niego wnioskować , że jest to reguła wśród księży. Wobec tego pytanie. Czy jest jakaś adnotacja w prawie kościelnym dotycząca tego problemu??

Pozdrawiam,
Mirka G.

Łukasz Bielecki · **Dołączył(a):** 21 lis 2006, 16:07 **Posty:** 3869

Jeśli ojciec sam się ujawnił jako takowy, czyli "przyznał się" do spłodzenia potomka, to nic nie stało na przeszkodzie, aby wpisać go w akcie chrztu. WIdziałem wiele takich przypadków. Także bywalo tak w przypadku niesformalizowanych stabilnych konkubinatów - co księża wówczas też nieraz zaznaczali. Brak ojca w akcie nie oznaczał więc ściśle rzecz biorąc, że był on nieznany, ale że nie zdecydował się on wziąć prawnej odpowiedzialności, i generalnie było to jednak regułą.

Zresztą i dziś, jeśli rodzice nie mają ślubu, to w USC urzędnik nie wpisze danych ojca do aktu urodzenia dziecka bez jego stawiennnictwa i zgody (sam byłem kiedyś mimowolnym świadkiem sytuacji w urzędzie, jak urzędniczka tłumaczyła to matce dziecka, mieszkającej ze stałym partnerem - jak wiadomo obecnie nic w tym niezwykłego).

Czasem spotyka się też zapisy o legitymizacji dziecka po ślubie rodziców. Ktoś żenił się z matką nieślubnego dziecka i deklarował, że to on je spłodził. Od tego momentu stawało się ono niejako z mocą wsteczną ślubne - od czasów rzymskich funkcjonuje taka procedura. Oczywiście nie badano, czy biologicznie jest to prawda, a można sobie wyobrazić, że ktoś deklarował to świadomie kłamiąc, albo pozostawał w mylnym przekonaniu co do prawdy materialnej.

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Dziękuje Łukaszu za odpowiedź oraz za to, że jako jeden z nielicznych z tego forum starałeś się mi wielokrotnie pomóc w rozwiązywaniu wielu wątpliwości.
Jasne, że regułą było samo życie. Jak mówi stare porzekadło jaki „ Pan taki kram”. Mamy więc Panów i niezwykły bałagan.

Genealogia Dworzaczka
Wiejscy plebani przeważnie nie byli szlachtą, toteż często nie znali dobrze genealogicznych stosunków swych szlacheckich parafian, przekręcali nazwiska i piastowane urzędy. Nie umieli odróżnić tych, którzy z prawa należeli do uprzywilejowanego stanu od pnących się do niego poprzez swoisty awans społeczny. Tedy nomenklatura: magnificus, generosus, nobilis, która w praktyce kancelarii sądowych miała swoje dość ściśle określone znaczenie, tutaj bywała raczej wyrazem materialnego autorytetu, jakiego zażywał wobec plebana ten czy inny posesjonat, dzierżawca lub nawet wpływowy ekonom pański.

Zindeksowałam z własnej woli kilka parafii od A do Z bo w nich właśnie znalazłam „ niby swoich” . W jednej w XVIIIw na 1500 wpisów było tylko 600 nazwisk . W zgonach brak było wielu nazwisk i wygląda to tak jakby ludzie rozpływali się w nicość. Żadnego śladu. Również w tej parafii nie udało mi się powiązać żadnego rodu pomimo występujących od 1605r tych samych nazwisk oraz imion. Chrzty sobie, śluby sobie, a o zgonach nie wspomnę. Nie będę powtarzać oceny Dworzaczka bo taka sama sytuacja występowała w każdym stanie. Mogłabym zrozumieć , że księża jako nieszlachetni nie mieli pojęcia o nomenklaturach szlacheckich, że wpisywali tą samą osobę raz jako MG, raz jako N , raz bez predykału pozbawiając nawet imion, lub w ogóle wpisując takie nazwiska, których odczytać się nie dało. Mam porównanie gdyż w tej parafii od 1605r – do 1826 roku było : 82 chrzty szlacheckie często bez nazwiska matki i miejscowości, 338 chrztów w których uczestniczyli szlacheccy chrzestni [ jeden lub dwóch] ślubów było 15 zaś zgonów 53, ale również z predykałem lub bez, lub niepełne dane. Nie ma również wielu ślubów, zgonów jak i chrztów dzieci odnotowanych w tekach Dworzaczka. W dodatku miejscowy dziedzic nie chrzcił swoich dzieci w tej parafii tylko w sąsiedniej. Obok tej ogromnej liczby szlachty stykali się z tym zjawiskiem także mieszkańcy tej miejscowości i wśród nich były niedwuznaczne wpisy, podawano tylko same imiona, a ze statystyki wynika, że w XVIIIw było aż 900 aktów pozbawionych nazwisk oraz występowały błędy w pisowni nawet miejscowości. Dodam jeszcze że ustalenie dalszych losów wszystkich dzieci z tej parafii do 1900r jest po prostu niemożliwe poprzez niewłaściwe zapisy w metrykach. Tylko badania genetyczne mogą tutaj pomoc bo ja innego wyjścia nie widzę.

Obarczanie winą księży za takie zamieszanie w metrykach uważam za mocno przesadzone. Jak wiemy to kolator czyli dziedzic wsi wybierał proboszcza[ za zgodą biskupa] oraz to na niego spadał obowiązek jego utrzymania. Wobec zasady płacę wymagam, proboszcz był zależny od kaprysów dziedzica. Stąd niebywała rotacja księży w tej parafii, którzy nie chcieli poddać się woli kolatora.

W Polsce szlachta jako stan społeczny została zniesiona na mocy konstytucji z 1921r , której artykuł 96 mówi.
„ Wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Urzędy publiczne są w równej mierze dla wszystkich dostępne na warunkach prawem przepisanych.Rzeczpospolita Polska nie uznaje przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych z wyjątkiem naukowych urzędowych i zawodowych. Obywatelowi Rzeczypospolitej nie wolno przyjmować bez zezwolenia Prezydenta Rzeczypospolitej tytułów ani orderów cudzoziemskich.”

Panów już nie ma. Pozostał bałaganiarski kram oraz jego brudy na nieszlacheckich księżach oraz na tych którzy próbują rozwiązać ten gordyjski węzeł.

Pozdrawiam,
Mirka G.

Ps. Nie wiem jak sytuacja wygląda w innych parafiach, ale prawdziwe efekty dopiero widać indeksując wszystkie dostępne metryki.

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Jeden z wielkopolskich autorytetów w osobie Włodzimierza Trąmpczyńskiego (*1859, +1915)
w Dodatku Miesięcznym do czasopisma Przegląd Tygodniowy Półrocze Pierwsze 1891
na stronie 102 pisze w swoim artykule nazwę miasta Kurnik przez „u” otwarte, określane również jako „u” zwykłe.

Nie spotkałam w kolejnych numerach czasopisma krytyki autora, za użycie takiej pisowni nazwy miasta, choć oficjalną i obowiązującą a także do dziś stosowaną pisownią jest Kórnik.
Posty wyżej pozostawiam bez komentarza.

Henryk Krzyżan

"Nazwa podpoznańskiej miejscowości Kórnik pisana przez "ó" zawdzięcza swoją pisownię XIX-wiecznemu właścicielowi miasta -Tytusowi Działyńskiemu. Przez zmianę pisowni z "u" na "ó" chciał zapobiec germanizacji nazwy."

https://regionwielkopolska.pl/ciekawost ... urnik.html

Tytus Działyński zmarł w 1861 roku, więc autor popełnił błąd, pisze jednak o czasach, kiedy Kórnik był Kurnikiem, więc może świadomie wrócił do poprzedniej pisowni.
Poza tym napisane było to w czasach, kiedy pruskie władze wprowadziły pisownię Kurnik, więc używał oficjalnej pisowni.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Niemiecki ... wo%C5%9Bci

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Zapisy z Kornika i Kórnika w metrykaliach parafialnych obecnej parafii Kórnik.
Nie będę liczyła przykładów, ale nie spotkałam zapisu Kórnika przez „u”.

Rok 1732

Rok 1770

Rok 1775

Rok 1801

Rok 1814

Rok 1840

Rok 1871

Rok 1876

Rok 1878-1879

Rok 1890

W języku niemieckim nie ma litery „ó”, toteż w pruskich USC Kórnik zapisywano po prostu jako Kurnik.

Henryk Krzyżan

Faktycznie, pisałem to co wyczytałem w necie i książkach. Dobrze, że się dopytywałem, bo dowiedziałem się czegoś nowego. Dzięki.

Łukasz Bielecki · **Dołączył(a):** 21 lis 2006, 16:07 **Posty:** 3869

Kiedyś miałem książkę "Nazwy miast Wielkopolski" ale nie mogę jej teraz znaleźć. Tam historia nazwy "Kórnik" też była opisywana. Z tego co pamiętam, choć etymologia nazwy faktycznie związana jest z kurnikiem, to pisownia przez "ó" ma już dość starą tradycję i Tytus Działyński chyba jedynie wsparł tę tradycję swoim autorytetem - w walce z narzuconym przez Prusaków "Kurnikiem", a nie "zarządził" jej samodzielnie.

KaDet

Oto artykuł na temat Kórnika:

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=33245 str. 7

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Kolejny przykład

Teki prof. Dworzaczka

48524 (Rydzyna)
1817.27/V. (Zaborowo), * 24/V. Urban Ignacy, s. MD. Karola Miaskowskiego pos. folw. Z. z matki Justyny, nielegal. urodz.

Zaborowa powinnam szukać w Lesznie czy w Rydzynie? (nie mam ze sobą mat., aby to ustalić.)

Paweł Wietrzykowski

Zaborowo należało do Leszna

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Dziękuję Pawle.

DankaW · **Dołączył(a):** 20 kwi 2009, 17:30 **Posty:** 5182

Również ciekawe - uboga Generosa.

Metrykalia > Katolickie > Część 6
36554 (Poznań - Św. Małgorzata)
1827.3/5. (Ostrówek) + G. Rozalia z Miaskowskich Bojanowska wd. uboga l. 77. 2 córki: Helena zam. Zychlińska i Julianna Węclewiczowa

Krystyna z Kujaw · **Dołączył(a):** 08 lip 2013, 23:08 **Posty:** 1218

koszuciak napisał(a):

...
Wracając jednak do kwestii metrykaliów. Oczywistym jest, że szlachta musiała być odpowiednio wyróżniona w danym zapisie, co zresztą regulowały odpowiednie przepisy, których teraz nie zacytuję z pamięci, ...

Przeglądając jedną z ksiąg też natrafiłam na wpis plebana, powołujący się na konkretne rozporządzenie w tej sprawie.
Niestety, też nie zanotowałam sobie ani treści, ani parafii, ani linku do strony, ani zakładki nie zrobiłam...

no, bez czujnej refleksji...

Krystyna z Kujaw · **Dołączył(a):** 08 lip 2013, 23:08 **Posty:** 1218

DankaW napisał(a):

... - uboga Generosa...

ileż razy tak bywało...
przyczyny bardzo różne

Paweł Wietrzykowski

Mała dygresja do dyskusji i pisowni 'Kórnik' czy 'Kurnik': na WBC pojawiły się listy Jana Działyńskiego do Tytusa Działyńskiego z lat 1850-1860. Stosują konsekwentnie pisownię 'Kurnik'

Przykładowo: http://www.wbc.poznan.pl/Content/448429/536592.pdf

Krystyna z Kujaw · **Dołączył(a):** 08 lip 2013, 23:08 **Posty:** 1218

.
Jest!

07.05.1764

Roku Pańskiego 1764 Dnia 7go Miesiąca Maja Na Seymie Konwokacyi Generalney Warszawskiey uchwalona Konstytucja pod Tytułem o Oblatowaniu Metryk Szlacheckich własnym Grodzie

Gdy codzienna prawie uczy Nas praktyka, iak w wielu mieyscach przez zaniedbywanie wpisowania w Księgach Parochialnych upieszczony Kleynot Szlachectwa Naszego niebezpieczney podlega skazie. Przeto zalecamy Ichm Xięży Biskupom iako Loci Ordinariis, aby wszystkim in genere w swoich Dyecezyach Kapłanom Curam Animarum trzymaiącym nullis exceptis przez Process nakazali co rocznie zaraz po Nowym Roku Metryki Baptizatorum swoich respective Kościołów per oblatam ad Acta proprij Districtus podawać. A Kancellarye Grodzkie od takowey oblaty żadney rekompensy pretendować nie powinny. Sub paenis super contravenientes in Officio competenti irrogandis.

https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=166393

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Krystyna z Kujaw napisał(a):

.
Jest!

07.05.1764

Roku Pańskiego 1764 Dnia 7go Miesiąca Maja Na Seymie Konwokacyi Generalney Warszawskiey uchwalona Konstytucja pod Tytułem o Oblatowaniu Metryk Szlacheckich własnym Grodzie

Gdy codzienna prawie uczy Nas praktyka, iak w wielu mieyscach przez zaniedbywanie wpisowania w Księgach Parochialnych upieszczony Kleynot Szlachectwa Naszego niebezpieczney podlega skazie. Przeto zalecamy Ichm Xięży Biskupom iako Loci Ordinariis, aby wszystkim in genere w swoich Dyecezyach Kapłanom Curam Animarum trzymaiącym nullis exceptis przez Process nakazali co rocznie zaraz po Nowym Roku Metryki Baptizatorum swoich respective Kościołów per oblatam ad Acta proprij Districtus podawać. A Kancellarye Grodzkie od takowey oblaty żadney rekompensy pretendować nie powinny. Sub paenis super contravenientes in Officio competenti irrogandis.
https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=166393

Zapis został ogłoszony na „ Konfederacji Generalnej Omnium Ordinum Regni et Magni Ducatus Lithvaniae. Na Konwokacyi Głównej Warszawskiej Uchwalony Dnia siódmego miesiąca Maja, roku Pańskiego tysiącznego siedemsetnego sześćdziesiątego czwartego”

Wszystko się zgadza oprócz tego , że ksiądz z Gniezna przepisał treść do metryk chrztu dopiero w 1777r. Być może było to przyczyną iż 22 senatorów oraz 46 posłów złożyło w grodzie warszawskim manifest uznając sejm konwokacyjny za nielegalny i niezgodny z prawem międzynarodowym. W obradach uczestniczyło tylko 80 posłów powinno być 300 oraz 7 senatorów zamiast 136r. Pomimo tego przeprowadzono zmianę ustroju Rzeczypospolitej przez Czartoryskiego . Był to tzw. okres bezkrólewia gdzie doszło do wielu zamieszek. W grudniu 1764r obrano króla Stanisława Poniatowskiego, który rozpoczął realizację programu Czartoryskich z Konfederacji Generalnej, a sejm z 1776r za pewnie uznał punkt „ o oblatowaniu metryk szlacheckich w własnym Grodzie”.
Dlatego parafie otrzymały treść w 1777r do realizacji.
Ciekawe kiedy w Księgach Grodzkich rozpoczęto realizację tego zapisu?? Wszak różnica wynosi 13 lat.

Pełna treść o "Sejmie Konwokacyjnym z 1764r". dostępna na wikipedii.

Pozdrawiam,
Mirka G.

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Henryk Krzyżan napisał(a):

Witam,
Według wszystkich dostępnych słowników nobilis oznacza osobę szlachetnie urodzoną, szlachcica, ale w parafii św. Marii Magdaleny w Poznaniu nobilis występuje przed nazwiskami piwowarów, kupców, rajców, ławników miejskich i innych "znamienitych" osób pełniących różne funkcje w mieście. Może to jednak oznacza w tym przypadku szlachetny, a nie szlachetnie urodzony?
W odróżnieniu do takich osób, nazwiska arystokracji są poprzedzane określeniem Gnossos/Gnosor.

Statut z 1496r wzbrania mieszczanom i plebejuszom nabywania i posiadania dóbr, prawu ziemskiemu podległych w związku iż nie są szlachtą i przeciwstawia to ich ograniczenie pełni praw szlacheckich. Także wyrażnie zastrzega , że nie wolno im dzierżyć ich „ perpetuo vel obligatorio modo”
Żródło:
Łaski comm. Privil.105: Vol.leg I 27

Od 1505r szlachcic , pozbywszy się dóbr i osiedliwszy się w mieście dla wykonywania zawodów mieszczańskich traci szlachectwo...
Zródło :
Vol. leg. I.271.

Pozdrawiam,
Mirka G.

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Szlachta osiadła w mieście:
[…] Liczne nazwiska szlacheckie z całej Polski , czy to z zachowaniem przy tytulaturze miejskiej formy nobilis czy bez niej są najlepszym dowodem , że szlachta, która wyszła z rodzinnego gniazda, aby móc żyć, szła do miasta , nie gardząc nawet rzemiosłem i handlem i tam dorabiała się lub nie, wracając z powrotem na wieś[...] Po wejściu w miasto wiele herbów szlacheckich zostało zarzuconych […] Tytulatura nobilis ac famatus jest następstwem piastowanej godności […]

1577r- Bronikowski Stanisław- nobilis ac famatus
1586r- Gorajski Joachim- nobilis ac famatus
1601r- Karczewski Marcin- nobilis ac famatus
1612r- Konarzewski Jan- nobilis ac famatus
15794r- Mielżyński Krzysztof- nobilis ac famatus
1622- Niegolewski Mateusz - nobilis ac famatus
1551- Rudomina Jan- nobilis ac famatus
1575r- Tarnowski Adam- nobilis ac famatus
1780r- Przeżdziecki Jan Nepomucen- pomocnik chirurgów- nobilis ac famatus
1626r- Modzelewski Paweł - nobilis ac famatus
1617r- Godlewski- famatus
1703r- Straszewski- honestus – młynarz z zawodu
1714r- Madaliński – famatus
1717r- Florkowski- nobilis ac spectabilis proconsul miasta
1598r- Cieszkowski- honestus
1657r- Jan Nętowicz – nobilis
1793r- Poleński Marcin – nobilis
1579r- Przysiecki Roch -nobilis

Żródło:
„ Herby mieszczańskie poznańskiego” autor dr. Bolesław Namyslowski
[ odbitka Rocznika Muzeum Wielkopolskiego za rok 1929r]

Pozdrawiam,
Mirka G.

Henryk Krzyżan

Znalazłem swojego czasu informację, że nobilis to również sławny/sławetny. Prawo do pisania nobilis przed nazwiskiem przyznał patrycjatowi bodajże Kazimierz Wielki, który siedział u mieszczaństwa w kieszeni.
Niestety nie mogę teraz znaleźć linku.

miroslawa · **Dołączył(a):** 09 paź 2013, 14:30 **Posty:** 588

Lista mieszczan poznańskich posiadających herby i pieczęcie bez tytulatury „nobilis” .

1. Ackerman Andrzej
2. Ambster Hanusz - 1563r
3. Aua Karol
4. Bażanek Wojciech- 1603r
5. Biberstein Goska- 1562r
6. Bieńkowski Karol
7. Bohm Wacław -1603r
8. Bocian Wawrzyniec- 1594r
9. Bodenstein Jan - 1564r
10. Bohm Wacław
11. Bolech Mateusz- 1594r
12. Bolelicki
13. Bruchwicki Franciszek
14. Brzeżnicki Adam - 1564r
15. Brzeżnicki Stanisław- 1580r
16. Brzeżnicki Hieronim - 1564r
17. Brzeżnicki Jakub
18. Brzeżnicz Adam- 1564r
19. Chwostowic Siemon
20. Ciężki Wojciech – 1614r
21. Cossius Jan- lekarz -1580r
22. Czaplica Stanisław-1586r
23. Chwostowic Siemon
24. Daems Antoni- 1609r
25. Dabrowski Kasper- 1609r
26. Gretner/ Detner Józef -1777r
27. Dicius Łukasz- dr. medycyny i filozofii -1580r
28. Dicius Sebastian -1609r
29. Dominowski Albert- 1594r
30. Dobrocki Grzegorz -syndyk toruński
31. Droszeński Jan
32. Daems Antoni
33. Endeman Marcin
34. Piotr von Enden - 1558r
35. Espacher Krzysztof -1564r
36. Feder/ Fedor Andrzej -1564r
37. Forman Mateusz – 1564r
38. Framberger Wolfgang-1564r
39. Feuchsberger Szymon- 1564r
40. Galle Daniel
41. Garczyński Edward - II poł. XVIIIw
42. Gelhorn Piotr- złotnik – 1614r
43. Gelhorn Jerzy – złotnik
44. Genscha Andrzej -1564r
45. Giecz Stanisław -1617r
46. Glazer Jan - 1564r
47. Goski Kasper- lekarz - 1562r
48. Goebel Zygmunt Frydryk
49. Groff/Graff Jan - 1564r
50. Greger - 1626r
51. Grodzki Jan -1562r
52. Grodzki Piotr
53. Grzegorz von Gullen - 1564r
54. Hahn Michał -1564r
55. Haller Jan – 1529r – krakowski księgarz
56. Happe Kasper- proboszcz -1609r
57. Hebdman Franciszek
58. Heldt/ Heldte - 1566r
59. Horst/ Horszt Dawid – zegarmistrz
60. Hoyer Konrad - 1564r
61. Hurian Mikołaj - 1579r
62. Jakubowicz Jan – aptekarz
63. Janeczka Sebastian- aptekarz -1609r
64. Janowski Jakub -1580r
65. Jurga Gelhorn - 1603r
66. Keel Jan – dzirżawca mennicy poznańskiej -1603r
67. Kemphi/ Kistera August -1788r
68. Kieller? - 1781r
69. Kij Oleksy -1580r
70. Kijowski Henryk- notariusz poznański -1617r
71. Kister Wojciech Antoni
72. Klepacz Paweł - 1594r
73. Kliza Michał- 1562r
74. Korb Paweł - 1564r
75. Kosla Andrzej- 1564r
76. Kosmowska Agnieszka- 1609r
77. Kosmowski Zachariasz -1609r
78. Kostka Stanisław
79. Kośmider Jan – 1586r
80. Kroczyński Łukasz - 1609r
81. Kremer Daniel -1563r
82. Krystek Stanisław- 1529r
83. Krzewski Bartłomiej- 1564r
84. Kuncza Hans- 1533r
85. Jakub von Leiden -1579r
86. Lenartowicz Jan -1586r
87. Lindner Jerzy- 1533r
88. Lugosowiczowa Łucja
89. Łaki Mikołaj - 1600r
90. Łochacz Benedykt prepozyt starogostyński
91. Małachowski Jan- 1753r
92. Modzelewski Paweł
93. Mucha Stanisław - 1581r
94. Mueller August
95. Natali Wacław
96. Neukirchen Joanna
97. Nętowicz Jan - 1657r
98. Orzech Dymitr -1617r
99. Orzech Stanisław
100. Patruss Jan - 1564r
101. Patruss Stanisław -1594r
102. Paulinus Adam-1564r
103. Paulinus Jan
104. Pawłowski Krzysztof- 1577r
105. Paweł z Bud Adam- doktor medycyny -1580r
106. Pełka Hanusz- 1580r
107. Pełka Tomasz -1564r
108. Placius/ Płaczek Hanusz- 1564r
109. Placius/ Płaczek Andrzej - 1567r
110. Podwodowski Andrzej- 1567r
111. Porczyński Jan - 1793r
112. Porczyński Andrzej- 1594r
113. Potulicki/ Andrzej – pisarz kościański -1594r
114. Rakwicz Franciszek-1603r
115. Reszka Franciszek- 1603r
116. Richter Walenty- 1594r
117. Ridt Jerzy -1579r
118. Ridt Zachariasz-1550r
119. Ridt Konrad-1603r
120. Ridt Hieronim
121. Rochowicz Hieronim- 1564r
122. Rochowicz Wojciech- 1614r
123. Rosman Wojciech- 1614r
124. Rosman Marcin
125. Roxer Marcin
126. Rudomin Antoni
127. Schtamet Jan -1552r
128. Sebastian Jakub
129. Sebastian Mikołaj- 1564r
130. Seyplow Mikołaj-1564r
131. Siwert Wiliam- 1564r
132. Smoliński Wilhelm -1564r
133. Smoliński Karol Kajetan
134. Spara Maria
135. Spara Andrzej -1564r
136. Stanecki Andrzej -1564r
137. Stanecki Wojciech
138. Staręski Wojciech
139. Starosemski Benedykt -1558r
140. Starosemski Marcin
141. Stefan Marcin -1594r
142. Stefan Jakub -malarz
143. Storch Stanisław -1564r
144. Suszka Stanisław -1579r
145. Swołczewski Stanisław -1580r
146. Swołczewski Mikołaj
147. Szedl Mikołaj -1609r
148. Sziller Hanusz -1609r
149. Szmidl Stanisław -1580r
150. Szmidl Jonasz -1633r
151. Szołdry Sefan -1609r
152. Sztameth Jakub -1564r
153. Sztameth Stefan -1609r
154. Szwenk Jakub -1564r
155. Szwenk Andrzej -1603r
156. Sciskała Andrzej -1603r
157. Taborski Augustyn - 1580r
158. Tantha Jan - 1564r
159. Tepper Jan - 1564r
160. Tepper Daniel -1633/1667r
161. Topolski -1594r
162. Ungier Jan - 1579r
163. Ungier Aleksander -1633r
164. Voltyn Tomasz
165. Voltyn Henryk -1609r
166. Waskowic Henryk -1609r
167. Weigt Fiedor - 1617r
168. Weigt Andrzej
169. Wentland - 1717r
170. Weydenhayn Michał -1717r
171. Wiatrowki Maciej - 1594r
172. Więckowski Maciej- 1594r
173. Winkler Barbara- 1603r
174. Winkler Błażej - 1546r
175. Winkler Stefan -1586r
176. Winmester Barbara- 1564r
177. Wioski Egebert - 1564r
178. Witowski Maciej - 1581r
179. Wolnik Paweł - 1763r
180. Wioski Marcin
181. Woiński Maciej - 1594r
182. Yczko Paweł
183. Yczko Jan
184. Zeyferd Jan -1581r
185. Zeyferd Melchior
186. Żniński Wojciech – 1583r

Żródło
„ Herby mieszczańskie poznańskiego” autor dr. Bolesław Namyslowski
[ odbitka Rocznika Muzeum Wielkopolskiego za rok 1929r]

Pozdrawiam,
Mirka G.

Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Nobilis

Kto przegląda forum